Νοσηλευτική εξαρτημένων ατόμων: Πλαίσιο παροχής φροντίδας

Η χρήση και κατάχρηση νόμιμων και παράνομων ψυχοδραστικών ουσιών αποτελεί πλέον μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας, το οποίο αποκτά μαζικό χαρακτήρα στο πλαίσιο της παρούσας οικονομικής και κοινωνικοπολιτισμικής κρίσης. Σκοπός: Σκοπός της μελέτης είναι η παρουσίαση των κύριων ζητημάτων που αφορούν στη νοσηλευτική φροντίδα ατόμων με διαταραχές σχετιζόμενες με τη χρήση ουσιών στο πλαίσιο τεσσάρων αξόνων: (α) εμπόδια κατά την άσκηση φροντίδας, (β) διάγνωση συμπτωμάτων διαταραχών σχετιζόμενων με τη χρήση ουσιών, προσυμπτωματικός έλεγχος και βραχείες παρεμβάσεις στο γενικό νοσοκομείο και στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, (γ) περιγραφή/χαρακτηριστικά του νοσηλευτικού ρόλου σε εξειδικευμένα κέντρα θεραπείας των εν λόγω διαταραχών και (δ) εκπαίδευση. Μέθοδος: Εφαρμόστηκε ανασκόπηση της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Medline Science Direct, PsycINFO και Google Scholar καθώς και στον ιστότοπο HEAL-Link, με τη χρήση των ακόλουθων λέξεων ευρετηρίου: “addiction”, “nursing”, “brief interventions”, “prevention”, “role”, “education” και με χρονολογία δημοσίευσης από το 1985-2015. Αποτελέσματα: Η ανεπαρκής εκπαίδευση σε θέματα διαταραχών σχετιζόμενων με τη χρήση ουσιών και εξαρτήσεων και η ύπαρξη δυσλειτουργικών στάσεων των νοσηλευτών απέναντι σε άτομα με διαταραχές σχετιζόμενες με τη χρήση ουσιών και τις εξαρτήσεις είναι κάποια από τα εμπόδια στη φροντίδα των ατόμων αυτών. Βραχείες παρεμβάσεις όπως η ανατροφοδότηση για τη βλαπτική επίδραση της χρήσης, οι συστάσεις ή η συζήτηση επιλογών σχετικά με την τροποποίηση της συμπεριφοράς χρήσης έχουν φανεί αποτελεσματικές στην κινητοποίηση των ατόμων που κάνουν χρήση ουσιών προς την αλλαγή τόσο στο γενικό νοσοκομείο όσο και στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Από την άλλη, ο ρόλος του νοσηλευτή σε εξειδικευμένες υπηρεσίες απεξάρτησης είναι πολυεπίπεδος και αποτελεί πρόκληση για τους νοσηλευτές, προσφέροντας ταυτόχρονα δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης και αυτόνομης κλινικής πρακτικής. Συμπεράσματα: Η ενσωμάτωση δομημένων μαθημάτων σχετικών με τις διαταραχές σχετιζόμενες με τη χρήση ουσιών και τις εξαρτήσεις στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών νοσηλευτικής, καθώς και η συνεχιζόμενη εκπαίδευση των κλινικών νοσηλευτών στα θέματα αυτά ενδέχεται να συμβάλουν στην έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση των συμπτωμάτων δια ταραχών σχετιζόμενων με τη χρήση ουσιών και την αποτελεσματική παρέμβαση.