Μετάφραση και στάθμιση της ελληνικής εκδοχής του Μέτρου Ενεργοποίησης Ασθενών-13 [Patient Activation Measure (PAM)-13] σε ασθενείς με γλαύκωμα
Περίληψη
Εισαγωγή: To Μέτρο Ενεργοποίησης Ασθενών-13 (PAM-13) αξιολογεί τα επίπεδα ενεργοποίησης των ασθενών, υποδηλώνοντας τις συμπεριφορές αυτοδιαχείρισης και αυτοφροντίδας τους. Το εν λόγω ερωτηματολόγιο έχει μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες και έχει χρησιμοποιηθεί σε πολυάριθμα περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένου εκείνου της φροντίδας ασθενών με χρόνια νοσήματα. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν έχει μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα, ούτε έχει σταθμιστεί σε ελληνικό πληθυσμό.
Σκοπός: Η μετάφραση και στάθμιση του PAM-13 στην ελληνική γλώσσα.
Υλικό και μέθοδοι: Πραγματοποιήθηκε συγχρονική μελέτη σε ασθενείς με γλαύκωμα που προσέρχονταν στα εξωτερικά οφθαλμολογικά ιατρεία ενός Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Ηράκλειο - Ελλάδα. Χρησιμοποιήθηκε δειγματοληψία ευκολίας για την προσέλκυση 216 συμμετεχόντων. Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου 2023. Η μετάφραση πραγματοποιήθηκε από τα Αγγλικά στα ελληνικά από δύο ανεξάρτητους μεταφραστές και ακολούθησε αντίστροφη μετάφραση στα Αγγλικά. Ελήφθη υπόψη η ανατροφοδότηση από 10 Έλληνες ασθενείς με γλαύκωμα, ενώ ειδικοί στην ψυχομετρία αξιολόγησαν την εγκυρότητα και την αξιοπιστία του ερωτηματολογίου. Η εσωτερική συνοχή αξιολογήθηκε με τη χρήση του Cronbach’s alpha. Η ενδοβαθμολογική αξιοπιστία αξιολογήθηκε με τη χρήση του συντελεστή ενδοταξικής συσχέτισης (ICC) σε μια τυχαία υποομάδα συμμετεχόντων. Διεξήχθη διερευνητική ανάλυση παραγόντων (EFA) για τον προσδιορισμό της παραγοντικής δομής της ελληνικής εκδοχής του PAM-13. Η επιβεβαιωτική ανάλυση παραγόντων (CFA) χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό της καταλληλότητας του μοντέλου. Οι στατιστικές αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση του STATA (έκδοση 12) για την CFA και του IBM SPSS (έκδοση 26) για τις άλλες αναλύσεις. Το επίπεδο σημαντικότητας ορίστηκε σε α = 0,05.
Αποτελέσματα: Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες ήταν άνδρες (56,5%) και η μέση [± τυπική απόκλιση] ηλικία του δείγματος ήταν 63,6 (±15) έτη. Το ICC μεταξύ των βαθμολογιών της αρχικής αξιολόγησης και επαναξιολόγησης για την ελληνική εκδοχή του PAM-13 ήταν 0,998, p<0,001. Η καταλληλότητα των δεδομένων για παραγοντική ανάλυση επιβεβαιώθηκε από το Bartlett Test of Sphericity (p<0,001) και το μέτρο Kaiser-Meyer-Olkin 0,957. Η EFA προσδιόρισε έναν μοναδικό παράγοντα που εξηγεί το 68,2% της συνολικής διακύμανσης των 13 στοιχείων του ερωτηματολογίου. Η CFA υποστήριξε ένα μονοπαραγοντικό μοντέλο με αποδεκτούς συνολικούς δείκτες προσαρμογής (SRMR = 0,07, CD = 0,98, CFI = 0,90), υπογραμμίζοντας την υιοθέτηση της μονοπαραγοντικής λύσης των 13 στοιχείων για το PAM-13. Τέλος, ο συντελεστής Cronbach’s alpha, ήταν 0,961.
Συμπεράσματα: Το PAM-13 είναι ένα αξιόπιστο εργαλείο για την αξιολόγηση της ενεργοποίησης των ασθενών σε ελληνόφωνους πληθυσμούς. Η ισχυρή εσωτερική συνοχή του και η μονοπαραγοντική δομή το καθιστούν πολύτιμο για τους επαγγελματίες υγείας και τους ερευνητές. Περαιτέρω έρευνα είναι αναγκαία.
