Η Επίδραση της Πολιτισμικής Νοημοσύνης στο Άγχος των Εκπαιδευτικών

Περίληψη

Εισαγωγή: Οι σύγχρονοι εκπαιδευτικοί, καλούμενοι  να ανταποκριθούν με επάρκεια στις ιδιαίτερες ανάγκες του πολιτισμικά  ετερογενούς μαθητικού πληθυσμού, βιώνουν αυξημένο άγχος κατά την επιτέλεση του έργου τους. Η πολιτισμική νοημοσύνη των εκπαιδευτικών συμβάλλει στην αποτελεσματική προσαρμογή τους στο περιβάλλον της πολιτισμικής ποικιλομορφίας, ελαττώνοντας παράλληλα το άγχος τους και βελτιώνοντας την ψυχοκοινωνική τους υγεία.

Σκοπός: Η διερεύνηση της επίδρασης της πολιτισμικής  νοημοσύνης και διαφόρων κοινωνικο-δημογραφικών  και επαγγελματικών  μεταβλητών  στο άγχος των εκπαιδευτικών.

Υλικό και Μέθοδος:  Επρόκειτο για συγχρονική μελέτη με δείγμα 532 εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω των ελληνικών εκδοχών των ακόλουθων δομημένων αυτοσυμπληρούμενων ερωτηματολογίων:  α) της Κλίμακας Πολιτισμικής Νοημοσύνης (Cultural Intelligence Scale – CQS) και β) του Ερωτηματολογίου Καταστασιακού – Δομικού Άγχους (State-Trait Anxiety Inventory – STAI) για τον προσδιορισμό της πολιτισμικής  νοημοσύνης και του άγχους των εκπαιδευτικών, αντίστοιχα. Η στατιστική ανάλυση διενεργήθηκε με το λογισμικό πρόγραμμα ΙΒΜ Statistical Package for Social Sciences (SPSS), έκδοση 21.0, μέσω της δοκιμασίας t, της ανάλυσης διασποράς, του συντελεστή συσχέτισης Pearson, καθώς και της μεθόδου της πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης με προς τα πίσω διαγραφή μεταβλητών.  Ως παρατηρούμενο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε το p-value ≤ 0,05.

Αποτελέσματα: Μέσω της εφαρμογής πολυμεταβλητής ανάλυσης φάνηκε  πως εκπαιδευτικοί εμφορούμενοι από υψηλή πολιτισμική νοημοσύνη είχαν σημαντικά ελαττωμένα επίπεδα άγχους, τόσο δομικού  (p<0,001 για τη μεταγνωστική κλίμακα & p=0,033 για την παρακινητική κλίμακα), όσο και καταστασιακού (p=0,03 για τη γνωστική κλίμακα & p=0,002 για την παρακινητική κλίμακα). Επιπλέον,εκπαιδευτικοί χωρίς παιδιά (p=0,029), από αγροτική περιοχή (p=0,01), που δεν είχαν διαμείνει στο εξωτερικό (p=0,009), χωρίς γνώση ξένων γλωσσών (p=0,009), που δεν είχαν διδαχθεί μαθήματα σχετικά με την πολιτισμική  ετερότητα (p=0,004), με λιγότερη προϋπηρεσία στην παρούσα θέση (p<0,001), αλλά και μεγαλύτερη  προϋπηρεσία σε σχολικό περιβάλλον με πολιτισμική ετερότητα (p=0,001) είχαν περισσότερο καταστασιακό άγχος. Η μικρότερη ηλικία (p=0,03), η εργασία σε πολυπολιτισμικό σχολείο (p<0,001), αλλά και η απουσία διδασκαλίας μαθημάτων σχετικών με την πολιτισμική ετερότητα (p<0,001) ήταν οι ισχυροί ανεξάρτητοι προσδιοριστές των σημαντικά υψηλότερων επιπέδων δομικού άγχους.

Συμπεράσματα: Η αυξημένη πολιτισμική  νοημοσύνη των εκπαιδευτικών φαίνεται πως προστατεύει τους εκπαιδευτικούς από υψηλά επίπεδα άγχους κατά την επιτέλεση του έργου τους. Συγκεκριμένες ενέργειες και πολιτικές που στοχεύουν στην κατάλληλη εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών  σε θέματα πολιτισμικής ποικιλομορφίας θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση  της πολιτισμικής νοημοσύνης των εκπαιδευτικών και στην ελάττωση του άγχους τους, καθιστώντας τους διδακτικά  ικανότερους. Περαιτέρω έρευνα σε μεγαλύτερο δείγμα εκπαιδευτικών, με εφαρμογή παρεμβάσεων, αλλά και ποιοτική μεθοδολογία κρίνεται αναγκαία.