Ποσοτική και Ποιοτική Καταγραφή του Νοσηλευτικού Προσωπικού στα Δημόσια Νοσοκομεία του ΕΣΥ

Περίληψη

Η διοίκηση στον τομέα της υγείας συνιστά ένα ιδιαίτερα περίπλοκο έργο, λόγω και της ιδιαιτερότητας του αγαθού. Αυτό αντανακλάται τόσο στους κανόνες που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία των νοσοκομείων, όσο και στο μεγάλο και συνεχώς αυξανόμενο εύρος των παρεχομένων υπηρεσιών. Επίσης, τα ζητήματα διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων –πτυχή της οποίας είναι η στελέχωση– και ιδιαίτερα του νοσηλευτικού προσωπικού, της μεγαλύτερης πληθυσμιακά ομάδας εργαζομένων σε ένα νοσοκομείο, έχουν βαρύνουσα σημασία σε κάθε σύγχρονο σύστημα υγείας. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η ποσοτική και ποιοτική καταγραφή του νοσηλευτικού προσωπικού στα δημόσια νοσοκομεία της Ελλάδας, προκειμένου να αναδειχθεί η υφιστάμενη κατάσταση. Συγκεκριμένα, γίνεται καταγραφή της υφιστάμενης στελέχωσης σε νοσηλευτικό προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων, καθώς και ποιοτικών δεικτών που αφορούν στην εκπαίδευσή του, τις χρόνιες άδειες, τις μετατάξεις και την κάλυψη με επικουρικό προσωπικό. Υλικό και Μέθοδος: Έγινε χρήση του Δελτίου Δυναμικής Αποτύπωσης Νοσηλευτικής Στελέχωσης που δόθηκε προς συμπλήρωση στα στελέχη της νοσηλευτικής και διοικητικής υπηρεσίας σε 122 νοσοκομεία του ΕΣΥ και πραγματοποιήθηκε η ανάλυση των δεδομένων που προέκυψαν. Η μελέτη διεξήχθη την περίοδο Μαΐου–Οκτωβρίου του 2018 και ανταποκρίθηκαν 119 από τα 122 νοσοκομεία (το 97,5 % του δείγματος). Τα στοιχεία για τα υπόλοιπα 3 Νοσοκομεία ελήφθησαν από τις βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Υγείας. Η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS v.23.0. Αποτελέσματα: Το σύνολο του νοσηλευτικού προσωπικού στα 122 νοσοκομεία είναι 35.076 άτομα. Η αναλογία νοσηλευτών (ΠΕ-ΤΕ) στο σύνολο του πληθυσμού είναι 1,47/1.000 κατοίκους και 0,47 νοσηλευτές/κλίνη, ενώ στο σύνολο του νοσηλευτικού προσωπικού (ΠΕ-ΤΕ-ΔΕ) είναι 2,51/1.000 κατοίκους και 0,83/κλίνη. Επίσης, η αναλογία του υπαγόμενου στη νοσηλευτική υπηρεσία προσωπικού είναι 3,07/1.000 κατοίκους. Το ποσοστό ελλείμματος του υφιστάμενου προσωπικού σε σχέση με τις προβλεπόμενες οργανικές θέσεις κυμαίνεται από 31,80% στην 1η ΥΠΕ (Αττικής) έως 19,27% στην 3η ΥΠΕ (Μακεδονίας) που συνιστά την καλύτερα στελεχωμένη ΥΠΕ, ενώ ο μέσος όρος υποστελέχωσης των 7 ΥΠΕ είναι 25,13%. Τα νοσοκομεία που καλύπτουν τις περισσότερες ανάγκες σε νοσηλευτικό δυναμικό με συμβασιούχους-επικουρικούς βρίσκονται στις 2η, 7η και 3η ΥΠΕ. Επιπλέον, το μεγαλύτερο ποσοστό αποσπασμένου σε άλλα νοσοκομεία προσωπικού καταγράφεται στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Αναφορικά με το εκπαιδευτικό προφίλ, καταγράφεται αξιοσημείωτη μεταβολή την τελευταία οκταετία. Το 21,73% είναι κάτοχοι νοσηλευτικής ειδικότητας, το 14% κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών σε σχέση με το 5,3% το 2012, ενώ οι κάτοχοι διδακτορικού τίτλου αποτελούν το 0,82% του προσωπικού. Συζήτηση-Συμπεράσματα: Η πραγματική αποτύπωση των ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών στελέχωσης μπορεί να συμβάλει στην ποιοτική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας. Η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να καταστεί εργαλείο χάραξης πολιτικής, διαμορφώνοντας το πλαίσιο σχεδιασμού των προσλήψεων, σε αριθμητικό και ποιοτικό επίπεδο και συμβάλλοντας σε ένα ενιαίο σχέδιο δράσης και αξιοποίησης του νοσηλευτικού δυναμικού για την παροχή ολοκληρωμένων και ποιοτικών υπηρεσιών υγείας στους πολίτες.